Zgodnie z przepisami art. 6 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw pacjenta „Pacjent ma prawo, w sytuacji ograniczonych możliwości udzielenia odpowiednich świadczeń zdrowotnych, do przejrzystej, obiektywnej, opartej na kryteriach medycznych, procedury ustalającej kolejność dostępu do tych świadczeń. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 września 2005 r. w sprawie kryteriów medycznych, jakimi powinni kierować się świadczeniodawcy, umieszczając świadczeniobiorców na listach oczekujących na udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej (Dz.U. poz. 1661) określa zasady kwalifikacji świadczeniobiorcy do kategorii medycznej „ tryb pilny i stabilny”, których dokonuje lekarz wystawiający skierowanie. W świetle § 1 ww. rozporządzenia świadczeniodawca umieszcza świadczeniobiorcę, z wyjątkiem świadczeniobiorcy znajdującego się w stanie nagłym, na liście oczekujących na udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej na podstawie następujących kryteriów medycznych opartych na aktualnej wiedzy medycznej:
- stanu zdrowia świadczeniobiorcy;
- rokowania co do dalszego przebiegu choroby;
- chorób współistniejących mających wpływ na chorobę, z powodu której ma być udzielone świadczenie;
- zagrożenia wystąpienia, utrwalenia lub pogłębienia niepełnosprawności.
Świadczeniodawca, stosując powyższe kryteria medyczne:
- kwalifikuje świadczeniobiorcę do kategorii medycznej:
- „przypadek pilny” – jeżeli istnieje konieczność pilnego udzielenia świadczenia ze względu na dynamikę procesu chorobowego i możliwość szybkiego pogorszenia stanu zdrowia lub znaczącego zmniejszenia szans na powrót do zdrowia,
- „przypadek stabilny” – w przypadku innym niż stan nagły i przypadek pilny;
- W przypadku świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych w szpitalach, lekarz w szpitalu potwierdza kategorię medyczną, przypadek pilny, wskazaną na skierowaniu wystawionym przez lekarza kierującego albo kwalifikuje świadczeniobiorcę do odpowiedniej kategorii medycznej.
- W przypadku świadczeń specjalistycznych udzielanych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej, na które wymagane jest skierowanie, świadczeniodawca bierze pod uwagę kategorię medyczną , przypadek pilny, wskazaną na skierowaniu wystawionym przez lekarza kierującego, jeżeli została określona.